Android là hệ điều hành "mã nguồn mở", với dân công nghệ từ khóa này rất hấp dẫn, nó có nghĩa là "cái gì không thích thì mình có thể thay đổi" (code), sự thật thì ... rất rất xa.
Android mã nguồn mở - mở ra chả làm được gì
Đúng là Android là mã nguồn mở https://source.android.com, nhưng để tự build 1 cái ROM cài và dùng được cho máy điện thoại của bạn là một điều không hề đơn giản.
- Việc build cần tối thiểu 16GB RAM (khuyên dùng 32 hay 64GB), 400 GB ổ cứng https://source.android.com/docs/setup/start/requirements
- Build mất khoảng 24 giờ, và lỡ có 1 điều nhỏ gì sai thì làm lại từ đầu
- Chỉ build trên Linux
Riêng yêu cầu 400GB ổ cứng đã gần như giới hạn hầu hết developer thường từ bỏ chuyện này. Thuê server, lấy ví dụ DigitalOcean, 32GB RAM 400GB ổ cứng SSD mất $376/tháng, đủ 1 một con điện thoại tầm trung.
https://www.digitalocean.com/pricing/droplets
32 GiB 16 vCPUs 7,000 GiB 2x 400 GiB $0.55952 $376.00
nếu toàn bộ quá trình từ cài đặt/thử sai mất 5 ngày thì tốn ~$20 ~ 500.000 VND.
Giải pháp còn lại chỉ có
- lên các trang tin cậy tải về https://wiki.lineageos.org/devices/ - nhưng lượng thiết bị được hỗ trợ cũng rất hữu hạn, tới 2023/1/1 chỉ có 1 thiết bị sản xuất năm 2022 được support, hầu hết các điện thoại của SamSung 3 năm trở lại đây đều không được hỗ trợ. https://johannes.truschnigg.info/tmp/lineageos_device_toplist.txt. PS: trang https://lineageosroms.com/ không hề liên quan đến LineageOS, ROM ở đây không phải chính thức.
- Lên https://forum.xda-developers.com/ tải ROM được người dùng khác build sẵn về - việc này về mặt bảo mật khá nhạy cảm/nguy hiểm, bạn không thể biết người dùng đó có nhét sẵn gì trong bản ROM không.
Và cuối cùng, việc build Android ROM chỉ còn là cuộc chơi của những nhà sản xuất điện thoại: SamSung, XiaoMi, ... ở Việt Nam liệu còn nhãn hiệu nào khác???!!!
Điện thoại Xiaomi
Nếu mua 1 chiếc điện thoại, bạn muốn có... 1 chiếc điện thoại để dùng, thì ngày nay, mua điện thoại hay Tivi Android, bạn bị bắt buộc phải dùng các phần mềm để xem quảng cáo. Trên tay máy Redmi 9T, cài sẵn "MIUI 13.0.2", trải nghiệm thực sự khủng khiếp.
- Công bố rõ ràng ngay khi cài đặt máy lần đầu là không xem ads "tối ưu" thì xem ads chung chung.
- Cài sẵn phần mềm Wallpaper/Theme/Ringtone khi bấm vào hiện quảng cáo. Bạn muốn set 1 bức ảnh làm hình nền? app sẽ được mở ra trước để hiện quảng cáo, bán theme.
- Bạn muốn đổi nhạc chuông? App sẽ mở ra và hiện quảng cáo, phải đóng quảng cáo rồi mới hiện giao diện, để chọn file nhạc sẵn trên máy phải bấm vào nút bé tí.
- Khi khóa màn hình, góc phải để bật camera, góc trái là để mở app đa năng "Wallpaper Carousel" nói trên, kèm hiện "tin tức". May mắn thay có thể tắt app WC này đi để có thể đổi Wallpaper mà không hiện quảng cáo, nhưng nó vẫn nằm ở góc màn hình lock và đổi nhạc chuông vẫn vậy.
- Thi thoảng app sẽ gửi notification mời dùng theme/wallpaper mới
- Xem file cũng hiện quảng cáo - đóng góp bởi bạn đọc Phú Khang - người dùng Xiaomi 5 năm không biết có quảng cáo
- App cài sẵn hàng loạt app "hữu dụng" của Xiaomi, như "MiCoin", không có nút uninstall.
Điện thoại SamSung
Điện thoại SamSung năm 2020 cũng cài sẵn 1 đống crapware, nhưng dù sao không có quảng cáo.
https://www.familug.org/2020/01/samsung-bloat.html
Kết luận
Không bao giờ mua thêm một cái điện thoại Xiaomi nào nữa.
Người dùng tin tưởng Apple có thể dùng IPhone, dù sao thì cũng không có quảng cáo. Còn người dùng Android... câu chuyện vẫn còn nan giải vì chẳng tin ai.
Hết.
HVN at https://pymi.vn and https://www.familug.org.